چند سالی است که متخصصان علم تغذیه از واقعیتی به نام تراریخته پردهبرداری کردهاند و مدام از مضرات و معایب این محصولات برای مردم گفتهاند؛ طوری که امروز خرید محصولات حاوی مواد تراریخته، از نظر بسیاری از افراد مذموم است.
چرا که بیشتر افراد به فکر سلامتی جسم خود و خانواده خود هستند و میخواهند موادغذایی مطمئن و سلامت استفاده کنند. حال باید دید تراریخته چیست و چطور به سلامتی افراد خدشه وارد میکند؟ چرا بیسکوفیت اقدام به حذف روغن تراریخته از بیسکویت رژیمی خود کرده است؟
تاریخچه تولید محصولات تراریخته
تراریخته به معنی دستکاری کردن ژنهای موجود زنده است؛ خواه حیوان باشد، یا گیاه و یا حتی باکتری. این تغییرات ژنتیکی معمولا با هدف اضافه کردن یک ویژگی خاص به موجود زنده یا از بین بردن یک ویژگی منفی انجام میشود و حدود ۵۰ سال قدمت دارد. اولین بار دو دانشمند به نامهای کوهن و بویر، در سال ۱۹۷۳، با دستکاری کردن ژنها توانستند یک موجود زنده تراریخته به وجود آورند. اما از آن سال به بعد تحقیقات بر روی گیاهان و موجودات میکروسکوپی مانند باکتریها هم انجام گرفت و منجر به عملی شدن نتیجه این مطالعات شد.
کشاورزی یکی از مهمترین عرصههایی است که علم تغییر ژنتیک یا تراریخته به آن ورود پیدا کرده است و در سال ۱۹۹۴ اولین محصول کشاورزی تراریخته به شکل تجاری کشت شد و دو سال بعد سطح وسیعی از اراضی در جهان زیر کشت محصولات تراریخته رفت تا امروز که محصولات تراریخته بسیار فراگیر شدهاند.
آیا محصولات تراریخته مزیتی هم دارند؟
یکی از مهمترین مزایایی که باعث شد جهان رو به سوی محصولات تراریخته بیاورد، بالا رفتن مقاومت این گیاهان در مقابل آفات، بدون نیاز به سمپاشی است؛ چراکه تا قبل از آن، سالانه حدود ۴۰درصد محصولات کشاورزی جهان از بین میرفتند و این تغییرات ژنتیک کمک بزرگی به کشاورزان کرد.
تغییرات ژنتیکی گیاهان، منجر به بهتر شدن کیفیت ظاهری محصول میشود و برای کشاورزان صرفه اقتصادی دارد. بعضی از محصولات تراریخته نسبت به محصولات عادی مواد معدنی بیشتری دارند؛ مانند برنجهای تراریخته که آهن بیشتری نسبت به برنجهای عادی دارند. اما در کل بیشترین فایده محصولات تراریخته برای کشاورزان و صنعت کشاورزی است و حتی نیاز آنها را به شخم زدن زمینهایشان نیز کاهش میدهد و از استهلاک زمین جلوگیری میکند. حال باید دید این سود و نفع دو طرفه است یا برای مصرفکننده محصولات تراریخته وضعیت به گونه دیگری است؟ باید دید چرا بیسکوفیت به عنوان یک برند سلامتمحور، روغن تراریخته را از ترکیبات بیسکویت رژیمی خود حذف کرده است؟
محصولات تراریخته برای انسانها مضر است
محصولات تراریخته یا در اصطلاح جهانی، محصولات GMO با وجود مزایایی که برای کشاورزان و صنعت کشاورزی دارد، مصرف آنها برای افراد در طولانیمدت ضررهایی را به دنبال دارد تا جایی که موجب شده بسیاری از کشورها مصرف این محصولات را ممنوع کنند یا اگر هم ممنوع نمیکنند حتما با گذاشتن علامت اختصاری GMO یا در کشور ما با ذکر کردن عبارت «تغییر ژنتیکیافته»، تراریخته بودن محصول را به اطلاع مصرفکننده برسانند. چرا که این محصولات برای قشر حساس مانند کودکان و زنان باردار ضررهای غیرقابلپیشبینی ایجاد میکنند و لازم است به اطلاع مصرفکننده برسانند که در تولید این محصول تغییرات ژنتیکی انجام شده یا نه.
استفاده از بذرهای تراریخته و تغییر ژنتیکی محصولات کشاورزی در کشورهایی مانند آمریکا، برزیل، کانادا و کشورهای آمریکای لاتین به سرعت فراگیر شد و با وجود مضراتی که دانشمندان برای این محصولات پیشبینی کردهاند، تولید آنها آزاد است البته با این محدودیت که لازم است به اطلاع مصرفکننده برسانند. اما ضررهای این محصول چالش سلامتی در کشورهای اروپایی به راه انداخت و باعث شد در کشورهایی مانند آلمان، فرانسه، هلند، ایتالیا، نروژ، سوئیس، روسیه، صربستان، یونان و قبرس با هدف حفظ سلامتی مصرفکنندگان و حفظ محیط زیست، این بذرها کشت نشوند. به همین دلیل بیسکوفیت تلاش کرده است تا بیسکویت لاغری بدون روغن تراریخته تولید کند تا مصرفکنندگان آن ضمن کاهش وزن اصولی، از مضرات مصرف محصولات تراریخته در امان باشند.
مضرات اصلی تراریختهها برای ما
ایجاد آلرژی، از ضررهایی که با مصرف محصولات تراریخته، سلامت افراد را تهدید میکند. بر اثر به وجود آمدن پروتئینهای نوترکیب در این محصولات، احتمال دارد بدن فرد به این پروتئینها واکنش منفی نشان دهد.
یکی دیگر از مضرات این محصولات مقاومت در مقابل آنتیبیوتیکهاست؛ به دلیل مبارزه با آفتها، در ساختار محصولات تراریخته، آنتیبیوتیک وجود دارد و استفاده از آنها به مرور زمان بدن را در مقابل داروهای آنتیبیوتیک مقاوم میکند و سلامتی را در هنگام عفونت به خطر میاندازد. همچنین این محصولات به دلیل مقاومتی که در مقابل حشرات و آفات دارند، به مرور زمان باعث از بین رفتن آنها میشوند و حذف این موجودات از چرخه اکوسیستم در گذر زمان به نابودی آن منجر خواهد شد.
در برخی محصولات تراریخته، تغییرات حاصل شده موجب ایجاد طعم غیرمتداول میشود و ذائقهی افراد را تغییر میدهد. همچنین در آزمایشاتی که بر روی موشها انجام شده است مواردی از مرگومیر مشاهده شده است؛ به دلیل بیماریهای نوظهوری که به دلیل مصرف مواد غذایی تراریخته به وجود آمدهاند. بهطورکلی محصولاتی که برای بهوجود آمدن آنها نیاز به تغییرات ژنتیکی دارد، مواد مغذی کمتری دارند در حالی که مواد غذایی غیرتراریخته مواد مغذی بیشتر، آنتیاکسیدان بیشتر و پروتئین سالمتری دارند؛ به هر حال عملیات کشاورزی کاملتر و بهتر، روی سلامت محصول تأثیر خواهد داشت.
بیسکوفیت بدون روغن تراریخته
روغن در بیسکویتها نقش مهمی را ایفا میکند به همین دلیل تولیدکنندگان آنها ناگزیر از به کارگیری هر نوع روغن، حتی تراریخته میشوند. علاوه بر آن معمولا بیسکویت چربی بالایی دارد و بسیار چاقکننده است. اما بیسکوفیت برای تولید محصولی فراسودمند و لاغرکننده، ترکیبات بیسکویت را تغییر داده و در تولید آن از آرد بلوط، آرد کتان و مواد اولیه متفاوت استفاده کرده است.
یکی از مهمترین تفاوتهای بیسکوفیت با سایر بیسکویتها کم کردن چربی به دلیل استفاده از آردهای متفاوت است، دیگر اینکه استفاده از روغن را به حداقل رسانده و به همین دلیل بسیار تأکید دارد که از روغن غیرتراریخته استفاده کند تا مصرفکنندگان این بیسکویت رژیمی، علاوه بر اینکه از این محصول برای کاهش وزن اصولی استفاده میکنند، از ضررهای محصولات تراریخته هم دور بمانند.