مطالعه این مطلب به کسانی که با هضم شیر مشکل دارند توصیه می‌شود.
لابد شما هم تابحال افرادی را دیده‌اید که پس از نوشیدن شیر، دچار مشکلاتی در هضم آن می‌شوند؟ یا حتی شاید خودتان یکی از این افراد باشید؟
این عارضه، که به عدم تحمل لاکتوز معروف است، مربوط به کمبود میکروارگانیسم‌هایی است که با هضم شیر یا همان عنصر لاکتوز در ارتباطند.
در این مطلب:
درباره چگونگی هضم شیر و عواملی که در آن دخالت دارند سخن می‌گوییم.
از عارضه عدم تحمل لاکتوز بیشتر خواهیم دانست.
به ارائه راه حلی برای رفع این مشکل می‌پردازیم.
شما را با نسل جدید بیسکویت بنام بیسکوفیت و خواص آن آشنا می‌کنیم.
تا انتهای این نوشتار با ما همراهی کنید.
شیر چگونه هضم و جذب می‌شود؟
شیر، غذای انحصاری شیرخوارگان بوده و دارای فواید زیادی است. تا جایی که انسان حتی پس از این دوران نیز، با استفاده از شیر سایر حیوانات به تغذیه با آن ادامه می‌دهد. اما این موضوع همیشه هم به این راحتی و بدون مشکل نیست.
شیر، علاوه بر کلسیم، آب، چربی و مواد معدنی، دارای نوعی قند ویژه، موسوم به لاکتوز است که طی فرایند هضم، جذب روده‌ها شده و فوایدی را به بدن می‌رساند.
شیر، علاوه بر مصرف مستقیم، به شکل محصولات لبنی دیگر نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.
این مواد که به ایجاد حساسیت لاکتوزی منجر می‌شوند عبارتند از:
ماست، پنیر، سرشیر، بستنی و کره
لازم به‌ذکر است که منظور از شیر انواع شیر گاو، بز، گوسفند و گاومیش و منظور از پنیر نیز انواع پنیر تولید شده از شیر است.
هم‌چنین، همه فراورده‌های غذایی که در آنها شیر یا مشتقات آن، به‌کار رفته‌اند نیز باعث ایجاد حساسیت عدم تحمل لاکتوز می‌شود. برخی از این غذاها عبارتند از:
- آب‌نبات و شکلات شیری
- سوپ‌های آماده و فوری حاوی شیر
- سوسیس و انواع گوشت‌های فراوری شده
- غلات صبحانه مصرفی با شیر
- انواع بیسکویت، کیک و کلوچه
- سس‌های تهیه شده از شیر برای مصارف غذایی مانند سس پاستا
- نان‌های شیری و دسرهای حاوی شیر
- چیپس و تنقلات مشابه، ذرت‌های طعم‌دار
- شیر خشک، خامه ترش، آب پنیر
- دوغ، کشک، شیر مالت
اما انواع شیر گیاهی مانند شیر نارگیل یا شیر سویا در این رده قرار نداشته و چنین عوارضی ایجاد نمی‌کنند.
البته گفتنی است که در برخی موارد افراد دارای عارضه عدم هضم لاکتوز، با مصرف برخی از این مواد مشکل خاصی نداشته و قادر به تحمل آن هستند.
عارضه عدم جذب لاکتوز چیست؟
قند شیر یا لاکتوز، تحت تاثیر آنزیمی به‌نام لاکتاز هضم می‌شود. این ماده که بلافاصله پس از تولد و با آغاز شیرخوارگی در روده‌ها پدید می‌آید، پس از این دوران کمتر شده و میزان ترشح آن با افزایش سن، نسبت معکوس دارد.
اما در مورد ترشح این آنزیم مشکلات و محدودیت‌هایی وجود دارد.
عدم تحمل لاکتوز، عارضه‌ای شایع است که به دلیل کاهش در جذب مواد انرژی‌زا، مشکلاتی در افراد ایجاد می‌کند.
هم‌چنین مشکلاتی مانند نفخ، اسهال و دردهای شکمی از عوارض شایع ناشی از عدم هضم کامل شیر هستند.
در عارضه کمبود لاکتوز اولیه، این مشکل به‌دلیل عدم ترشح کافی این ماده ایجاد می‌شود. چنین افرادی پس از هر بار مصرف شیر یا محصولات لبنی دیگر با مشکلات گوارشی جدی درگیر می‌شوند.
عدم تحمل لاکتوز ثانویه، در اثر وجود مشکلات گوارشی در افراد ایجاد شده و به‌ندرت دیده می‌شود. التهاب روده و بعضی بیماری‌های دیگر در دستگاه گوارش می‌توانند تولید کننده این عارضه نادر باشند.
علائم شایع در عدم تحمل لاکتوز کدامند؟
شایع‌ترین علائم این عارضه عبارتند از:
- دل درد و پیچش شکم
- نفخ و تولید گاز
- اسهال
- یبوست
- تهوع و استفراغ
شدت این علایم در افراد مختلف، متفاوت بوده و بستگی به میزان لاکتوز مصرفی و نیز شدت حساسیت افراد دارد.
آیا باید لاکتوز را حذف کرد؟
پس از توضیحاتی که داده شد، اکنون این پرسش مطرح می‌شود که آیا در صورت وجود این عارضه، باید لاکتوز را از زندگی خود حذف کنیم؟
چنین توصیه‌ای نمی‌تواند چندان کارآمد باشد. چرا که با این کار، خود را از فواید بی‌شمار لبنیات، که از نیازهای بدن نیز هستند محروم می‌کنیم. فواید بی‌شمار و متنوع این مایع مفید، در پیشگیری از سوء‌تغذیه و پوکی استخوان کاملا شناخته شده است.
برای رفع این مشکل، باید از موادی استفاده کنیم که به هضم لاکتوز در بدن کمک می‌کنند.
سین بیوتیک‌ها، از جمله میکروارگانیسم‌هایی هستند که در هضم لاکتوز به بدن کمک می‌کنند. در صورت عدم وجود این مواد در بدن، می‌توان آنها را از طریق خوراکی وارد چرخه تغذیه نمود. به این ترتیب، مشکل هضم لاکتوز، با جذب آنها حل می‌شود.
بیسکوفیت چیست و چه نقشی در جبران کمبودهای غذایی دارد؟
بیسکوفیت، پدیده‌ای نو برای رفع کمبود آنزیم‌ها و مواد مورد نیاز بدن است. این نوع بیسکویت که با افزودن ریزمغذی‌های لازم برای بدن تهیه می‌شود، در همه سنین قابل استفاده است. وجود پری‌بیوتیک در این خوراکی پر فیبر، آن را برای افرادی که نیاز به آنزیم کمکی برای هضم لاکتوز شیر دارند، مفید نموده است. هرچند، این تنها خاصیت مفید نسل جدید این بیسکویت‌های مقوی نیست.
کاربرد مواد لازم برای سلامتی در تهیه آن باعث شده تا بیسکوفیت، منبعی غنی برای جبران کمبودهای بدن باشد. از جمله، می‌توان از آن، به‌عنوان وعده‌ای غذایی همراه با نوشیدنی‌های گرم استفاده نمود. یا بین وعده‌های غذایی و به‌عنوان تنقلات میان‌وعده، به‌کار گرفت.
فیبر فراوان موجود در این نوع بیسکویت، اشتها را تا حد زیادی کاهش داده و می‌تواند در رژیم‌های لاغری نیز به‌کار گرفته شود.
کلام پایانی…
در انتهای این نوشتار، بار دیگر یادآور می‌شود مصرف شیر برای افرادی که به عارضه عدم تحمل لاکتوز دچار هستند، مشکل آفرین است.
جهت رفع این مشکل، لازم است تمهیداتی فراهم شود تا افراد بتوانند از مزایای مصرف لبنیات استفاده کنند.
وجود پروبیوتیک‌ها در مواد غذایی مختلف، فرصت مناسبی است تا بتوان از خواص آنها در جبران کمبود عناصر هضم کننده لاکتوز، به این منظور کمک گرفت.
مصرف بیسکوفیت‌ها، چه به عنوان وعده غذایی باشد یا میان‌وعده، پیشنهاد خوبی برای جبران این کمبود محسوب می‌شوند.
